Ongeletterdheid en leren lezen

Ongeletterdheid (en laaggeletterdheid) komt veel voor in Nederland. Volgens cijfers van de Stichting Lezen en Schrijven gaat het om 13% van de Nederlandse bevolking. Ongeveer een miljoen mensen binnen deze groep is autochtoon. Wat komt erbij kijken om deze mensen aan het lezen te krijgen?

Allereerst is het goed om onderscheid te maken tussen ongeletterdheid en laaggeletterdheid (ook wel analfabetisme). Een ongeletterde cursist kan bijvoorbeeld helemaal niet lezen (en schrijven), terwijl een laaggeletterd persoon wel heeft geleerd om te lezen en te schrijven, maar dit niet goed kan.

Een ongeletterde cursist begint dus bij de basis en dat is tegenwoordig niet meer 'aap, noot, mies', zoals vroeger gebruikelijk was. Er zijn andere methodes op de markt, zoals 7/43 extra van uitgeverij NCB dat beter aansluit bij volwassen cursisten. Ik heb met behulp van deze methode al veel cursisten kunnen helpen met het alfabetiseringsproces.

Ongeletterde cursisten doorlopen globaal vier fasen in het leesproces. In de eerste twee fasen is de cursist nog bezig met radend en spellend lezen. Het systeem van letters en klanken is nog niet helemaal bekend, maar in de laatste twee fasen wordt het leesproces steeds meer geautomatiseerd. In deze laatste fasen gaat er een wereld open voor de cursisten.

Steeds meer teksten kunnen gelezen worden, wat het zelfvertrouwen alleen maar doet toenemen. Echter, dat wil niet zeggen dat een cursist ook begrijpt wat hij of zij leest. Dit is het domein van de laaggeletterde cursist, waarbij voornamelijk wordt geworsteld met tekstbegrip.

Het helpt ontzettend om de laaggeletterde cursist leesstrategieën aan te leren en hier ook veel mee te oefenen. Zeer belangrijk is dat teksten aansluiten bij het niveau en de dagelijkse praktijk waarin de cursisten verkeren. Dit is slechts een greep uit de mogelijkheden die er zijn.

#alfabetisering #ongeletterdheid #laaggeletterdheid #lerenlezen #leesfases #taalvakman